دیدن دگر آموز و ندیدن دگر آموز
این یک موزه نیست
بدن شاعریست که پوستش
به تدریج شیشهای شده
تا به رایگان
اندوهِ شناور در رگهاش را ببینی
ولی اندوهگین نشوی
.
این یک شاعر نیست
هزارتویی از زهر است
که هر روز پیچ و تاب میخورد
در خودش
در خیابانها، در کافهها
در تختخوابها
ولی به راه خروج نمیرسد
.
نیازی به اذن ورود نیست
وارد مغزم شو
عصبهای آتشگرفته را کنار بزن
کلید را در دهانم بچرخان
و مرگ از زبانم پرواز بده
بوی موهات اینجا و اکنون
در چهارباغ
در ترافیک نواب به توحید
در تمام تونلهای کائنات پیچیده است
باید بدوم
دنبال رد پاهات
در بادهای رزوه
در بارانهای نبرد
و پس بگیرمت از این مغزِ فراموشکار
باید نقب بزنم
به دایرهی گمشدهی درونم
به همان ساعتی که تو
به سپیدارت تکیه داده بودی
و شعری از شیمبورسکا میخواندی
باید آن شعر
آن پل نامیرا
آن قطعهی گمشده را
دوباره به خاطر بیاورم
مخفی شدم از خودم
مثل سنگی در فکر ابرها
و سالها تحمل کردم
درد نباریدن و اضطراب سقوط را
.
نمیخواستم سقوط کنم
پس باریدم بر سنگ سختِ واقعیت
و هزار تکه شدم
.
حالا تکههایم در آدمها
خانهها و خیابانها و ابری که رهایش کردم
درد میکند درد
دارم گرگ میشوم
یک گرگ تدریجی
که پوست گوسفندیاش را
از درون پاره کرده است
.
ماه گذشته از زیر ناخنهایم
پنجههایی از فولاد جوانه زد
که تمام ناخنگیرها را تباه کرد
.
دیشب مسواک که میزدم
در آینه دیدم
جای دندانهای آسیاب
چاقو روییده است
.
و صدایم که زمانی
زیبایی زنها را آواز میخواند
ذرهذره به زوزه تبدیل شده است
.
من از صورت خونی اطرافیانام
دانستم که گرگ شدهام
نه از این گرگهای استعاری
که اشاره دارند به چیز دیگری
حافظ نوشته بود:
همایِ اوجِ سعادت به دامِ ما افتد
اگر تو را گذری بر مُقام ما افتد
و من که این سطرها را در نوجوانی خوانده بودم باورم شده بود تمام ماجرا همین است. اما گذر سالها، و آمد و شد آدمها چیز دیگری میگفت. احساس میکردم هربار که همای سعادت بر شانهام فرود میآید، تندبادی از ناکجا هما را به برخاستن و رفتن مجبور میکند. و من همچون آشیانهای تهی برجا میمانم.
تا همین دیروز که در چهارباغ نشسته بودم به خواندن «اشیای خانم ایکس» از هرمان د کونینک و رسیدم به این سطرها:
سعادت
هفت پرنده است
پرندهها پر کشیدند
و مدتهاست
رفتهاند
و آن آشیانهی خالی منم.
آقای حافظ، باید قبول کنیم در این یک مورد حق با هرمان است و هر کدام از ما، آشیانهی خالیِ هزار همایی هستیم که خیال میکردیم آمدهاند که بمانند و ما را به سعادت برسانند.
نه از سنگ
نه از چوب
نه حتا از نور
من از دور
خدایی ساختم
...
من با دستهای سرد کودکیام
در خانهی تاریک
خدایی ساختم از واژه
مجسمهای از کاغذ و جوهر
...
من خانه را آتش زدم
که دستهایم گرم شود
و نمیدانستم خدای دور
فقط بلد است مثل ستارهها سوسو بزند
اما بلد نیست بلند شود از تختش
تا دستهای ترسیدهی یک کودک پایین بیاید
...
حالا نه آب
نه خاک
نه حتا مرگ
هیچیک نمیتوانند
زبانههای این آتشِ تاریک را
از دستهایم پاک کنند.
بهسان روحی سرگردان در برف
سپید بر سپید
ساکت و سرد در قلبم آرمیدهای
تو را اگر گریه کنم
آه
اگر گریه کنم تو را
مدفونِ اشکهایم میشود این جهان
با زبانم (که تنها داراییام بود) ابرِ آسمانها و سنگِ دریاها را لمس کردم. خنکای زلال چشمهها و شعلهی سوزان آتشفشانها را لمس کردم. خسته از مزهمزه کردن نرمی و زبریِ چیزها، از سردی و گرمی آنها به خودم برگشتم. زبانم را مثل کلیدی در دهانم چرخاندم و قفل زنگارگرفتهی ذهن را گشودم. صدایی در من گفت: بگذار کلمات تو را بچشند، آنگاه تو زندگی را چشیدهای.
بیا
با دستت
که خالیست
و لمسِ چیزهای بیمعنی
ناسورش کرده است
بیا
با چشمت
که انباشتهست
و دیدن بیمعناییِ چیزها
نابیناش کرده است
بیا
با قلبت
که خانهی خالیها و انباشتگیهاست
و تجربهی چیزهای بیمعنی و بیمعنایی چیزها
سنگش کرده است
برویم آنسوی چیزها و معناها
تا زوال
التیاممان بخشد
شاگرد گیاهی هستم
که در محاصرهی برگهای افتاده بر خاک
در حال رقصیدن است
.
.
.
پینوشت: رقصنده در تاریکی (به انگلیسی: Dancer in the Dark ) نام فیلمی است به کارگردانی لارس فون تریه که در سال ۲۰۰۰ اکران شد.